Draaiorgels

Geboeid door automaten kan het niet anders of ik moet wel van draaiorgels houden. Dat heeft mij ertoe aangezet om geluidsopnames te maken in de ateliers van Johnny Verbeeck een top-orgelbouwer van wereldklasse.

Luchtdruk

Als ateliergeluiden altijd al 'fono'geniek zijn, deze bij Verbeeck waren ook nog fascinerend vanwege het gebruik van luchtdruk. Op 3 verschillende niveau's wordt luchtdruk gebruikt:: luchtdruk als aansturing van bepaalde machines in het atelier, stuurluchtdruk bij de pneumatische aansturing van de orgelventielen en registerschuiven en tenslotte luchtdruk bij de vorming van de klank in de orgelpijpen. In de orgelwereld wordt echter over wind gesproken. Een belangrijk onderdeel in het orgel is trouwens de 'wind'lade, ziedaar de titel.

Van soundscape tot compositie

Wind begint als een soundscape. Een klankcompositie met opnames die minimaal bewerkt zijn. Het moet voor de medewerkers in de ateliers Verbeeck een raar zicht geweest zijn een vreemde snuiter door de ateliers te zien lopen met microfoon en DAT-recorder.

Op een bepaald moment werd mijn aandacht getrokken door een machine die door perslucht werd aangestuurd. Het was de machine die de ponskaarten uitstanste, boeken genoemd, waarmee "draai"orgels tot vandaag werken.

Later tijdens de opnames raakte ik in gesprek met Johnny Verbeeck die enkele afgewerkte orgels liet zien en ook enkele pijpen demonstreerde door er zelf even op te blazen.

De perslucht van de ponsmachine gaat gaandeweg over in het zachtere aanblazen van het orgel doorheen mix van gesynthetiseerd geluid, gemanipuleerde opnames en elektronische klanken.

Logos en het Sound Travels Project

Logos vroeg die tijd of ik interesse had om deel te nemen aan het Sound Travels project van Darren Copeland. Deze Canadese componist maakte een tournee met zijn Richmond Sound Design AudioBox. Dit was een toestel dat klank spatialiseerde over maximaal 16 kanalen en dat werkte onder besturing van een computerprogramma. Op zijn doortocht door Europa werkte Copeland onderweg met locale componisten samen om met hun werk gespatialiseerde concerten te geven.

Een betere timing had Logos niet kunnen bedenken. Deze compositie is dus door mij met die Richmond Box gespatialiseerd op 8 kanalen. en werd in de Logos Tetraëder Concertzaal gecreëerd in november 1999

laatste update: 2021.06.06