Commentaar bij Maulwerke

Deze compositie vindt haar plaats samen met Vijf vocalises in de verzameling 'Commentaar bij Maulwerke'

Artikulationsorgane

Het woord 'Artikulationsorgane' komt uit de ondertitel van Dieter Schnebels compositie Maulwerke: 'Für Artikulationsorgane und Reproduktionsgeräte' (1968).

In 2003/2005 hebben we met het Kunstarbeiders Gezelschap (KaG) een muziektheaterproject met multimedia opgezet om dit speciale werk van de Duitse befaamde componist Dieter Schnebel uit te voeren. Na afloop voelde ik de behoefte om dit stuk te maken als een epiloog, een commentaar. In het project Maulwerke heeft had naar mijn gevoel de elektronische muziek maar aan bod mogen komen en dat heeft in deze compositie een oplossing gekregen.

Doofheid en Stomheid

Uit alle ervaringen komt bij mij een vraag voort die de artikulatie-organen in relatie brengt met gehoor en doofheid. "Niet kunnen horen, hoe vergelijkbaar is dat met niet kunnen spreken?" In Maulwerke ligt een systematisch verkennen van de mogelijkheden van de spraakorganen aan de basis. De compositie verdiept wanneer met deze organen primaire geluiden worden voortgebracht vanuit een lichamelijke impuls die zelf een reflexie is van de psyche. Vandaar dat Schnebel deze muziek als psychoanalytische muziek omschrijft.

De geluiden die hier gebruikt werden zijn grotendeels opgenomen tijdens het project. Op een bepaald moment is ook de stem van de Maulwerkecomponist Dieter Schnebel zelf te horen. Daarvan werd de opname gemaakt tijdens een workshop die hij gaf aan de Maulwerke-deelnemers.

Eerste uitvoering

Een eerste versie van dit werk was te horen op 26 november 2005 tijdens het KriKri-festival voor Polypoëzie in het Gravensteen te Gent, waar de achtkanaalsmuziek via een SMPTE spoor gesynchroniseerd werd met de video van Diederik Nuyttens. De titel was toen “Commentaar bij Maulwerke”. Ik heb deze versie nadien nog verder bewerkt tot dit eindresultaat “Artikulationsorgane”. (10 februari 2008)

Matrix uitgave

Ook vermeldenswaard is de bespreking van deze compositie in de uitgave "Flemish Tape Music since 1950". Deze promotionele uitgave uit 2010, is de 6de uitgave in een reeks van 'Contemporary Music in Flanders' van Matrix Leuven. Die verzamelt daarin 9 Vlaamse componisten die met tapemuziek bezig zijn of waren. Het is natuurlijk plezierig om hier mee in opgenomen te zijn.

laatste update: 2021.07.14